สันติภาพกับพุทธศาสนา: การพิจารณาเชิงแนวคิดจากมุมมองของโยฮัน กัลตุง (Peace and Buddhism: A Conceptual Examination from Johan Galtung's Perspective)

บทความวิชาการนี้ ผมตั้งใจเขียนขึ้นเพื่อเปรียบเทียบและวิเคราะห์ความคิดสันติภาพกับพระพุทธศาสนาจากมุมมองของบิดาแห่งสันติภาพสากล โยฮัน กัลตุง ที่ท่านแสดงไว้ในบทความของท่านชื่อ Peace and Buddhism 

ช่วงที่ผมเรียนปริญญาเอก สาขาสันติศึกษา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรราชวิทยาลัย หรือ มหาจุฬา ผมเคยติดต่อท่านสอบถามเกี่ยวกับสมการสันติภาพ ท่านกรุณาตอบและ retweet ทุกครั้ง ตอนนี้ท่านจากไปแล้วแต่ยังฝากผลงานและแนวคิดทรงอิทธิพลต่อวงการวิชาการสันติศึกษาและความขัดแย้งไว้มากมาย 

ผลงานวิชาการชิ้นนี้ของผมเทียบกับท่านได้เพียงเศษเสี้ยวเล็ก ผมเพียงหวังว่าจะเป็นเสี้ยวเล็ก ๆ ที่เป็นประโยชน์ในการค้นคว้าที่ยิ่งใหญ่ของนักศึกษาและผู้สนใจทางวิชาการครับ

สังกัดที่ผมใช้ในบทความนี้ คือ ผู้ไกล่เกลี่ยตาม พ.ร.บ.การไกล่เกลี่ยข้อพิพาท พ.ศ. 2562 กระทรวงยุติธรรม (ทะเบียนเลขที่ 724/2565) เป็นผู้ไกล่เกลี่ยขึ้นทะเบียนกับกรมคุ้มครองสิทธิ์ครับ

ท่านอ่านบทคัดย่อภาษาไทยและภาษาอังกฤษ และเข้าไปดาวน์โหลดฉบับเต็มจากลิ้งก์ด้านล่างได้ครับ

ณัฐพล จารัตน์

เบอร์ลิน

07.03.2568

บทคัดย่อ

บทความนี้วิเคราะห์บทบาทของพุทธศาสนาในการสร้างสันติภาพผ่านกรอบแนวคิดของโยฮัน กัลตุง โดยเปรียบเทียบแนวคิดของพุทธศาสนาและกัลตุง พุทธศาสนาเน้นสันติภาพภายในผ่านการลดกิเลสและพัฒนาจิตใจ ซึ่งเป็นรากฐานของสันติภาพภายนอก ขณะที่กัลตุงเสนอแนวคิดสันติภาพเชิงบวกโดยการลดความรุนแรงทางตรง ความรุนแรงเชิงโครงสร้างและเชิงวัฒนธรรม เพื่อสร้างสังคมที่เป็นธรรม และสำรวจความเป็นไปได้ในการบูรณาการแนวคิดทั้งสองเพื่อพัฒนาสันติภาพในสังคมพหุวัฒนธรรม 

โดยพบว่าพุทธศาสนามีข้อจำกัดในบริบทสังคมสมัยใหม่ที่ซับซ้อน ขณะที่แนวคิดของกัลตุงช่วยเสริมให้เห็นความเชื่อมโยงระหว่างมิติทางจิตวิญญาณและสังคม นอกจากนี้ บทความนี้ได้พิจารณาถึงศักยภาพของพุทธศาสนาในการเป็นเครื่องมือแก้ไขความขัดแย้งและลดความรุนแรง พร้อมทั้งวิเคราะห์จุดแข็งและข้อจำกัดของการประยุกต์ใช้แนวคิดดังกล่าว การผสมผสานแนวคิดของกัลตุงและพุทธศาสนานำไปสู่กรอบวิเคราะห์ที่มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้นสำหรับการสร้างสันติภาพในสังคมที่หลากหลาย ทั้งยังสามารถนำไปใช้ศึกษาการเปลี่ยนแปลงความขัดแย้งและการสร้างสันติภาพอย่างยั่งยืนในระดับประเทศและสากล 

คำสำคัญ : สันติภาพกับพุทธศาสนา, การสร้างสันติภาพ, สันติภาพเชิงบวก

 Abstract 

This article examines the role of Buddhism in peacebuilding through a conceptual analysis based on Johan Galtung's perspective, comparing the viewpoints of Buddhism and Galtung. Buddhism emphasises inner peace through the reduction of defilements (Kleshas) and the cultivation of the mind, which serves as the foundation for outer peace. In contrast, Galtung proposes the concept of positive peace by addressing direct, structural, and cultural violence to promote social justice. The article explores the potential integration of both perspectives to foster peace in multicultural societies.

The findings indicate that Buddhism faces limitations in the complex context of modern society, while Galtung’s concept highlights the connection between spiritual and social dimensions. Furthermore, this article examines the potential of Buddhism as a tool for conflict resolution and violence reduction, assessing both its strengths and limitations. The integration of Galtung’s and Buddhism’s concepts provides a more comprehensive analytical framework for peacebuilding in diverse societies and offers valuable insights for conflict transformation and sustainable peace efforts at both national and international levels.

Keywords: Buddhism and peace, Peacebuilding, Positive peace

Full article ---> https://so12.tci-thaijo.org/index.php/watmahasawat_jsc/article/view/1683/1483